Modern toplumun yeni annelere dayattığı çocuk da yaparım; kariyer de; bakımlı ve fit de olurum, süper aşçı da modeli bazen insanı bunaltıyor. Zamanımızı ya hepsini birden olmaya çalışıp yorgunluktan ölerek ya da bazılarına yetişemeyip, yapamadığımız şeylere hayıflanarak geçiriyoruz. Size de oluyor mu bilmem ama ben çoğu zaman ikinci gruba giriyorum. Yeni çağın getirdiği bu durum, bazı anneleri yetememezlik hissine sürüklüyor. Bu da depresyona davetiye çıkarıyor. Depresyon nedense(!) doğurganlık çağındaki kadınları, aynı yaştaki erkeklere göre 2 kat fazla etkilemekte ve bir depresyon atağı üç yıla kadar uzayabilmekte. Doğum sonrası depresyonun (postpartum depresyon) veya anne depresyonunun sıklıkla gözden kaçan bir yönü vardır ki o da bebek ve çocukların gelişiminin de bu durumdan etkilenebileceği gerçeğidir.
Bebekler, çevresindeki erişkinlerin sağlıklı ilişkileri ile gelişmek üzere programlanmış olarak doğarlar. Depresyondaki bir anne, çocuğuyla kurması gereken coşkulu, sevgi dolu, şefkatli ilişkiyi kuramaz. Anne bebeğiyle kurması gereken duyarlı ruhsal birlikteliği kuramayabilir. Depresyondaki annelerin bebekleriyle daha az göz teması kurdukları, daha az ses çıkardıkları, daha az hareket ettikleri ve daha gergin oldukları rapor edilmiştir.
Annesi depresyonda olan her bebek/çocuk bu durumdan etkilenmeyebilir. Bazı anneler de depresyonda olmalarına rağmen bebekleriyle son derece duyarlı bir ruhsal birliktelik ve bağ kurabilirler. İşte anne depresyonunun bebek ve çocuklar üzerindeki etkileri:
Erken bebeklik dönemi (0-12) ay
- Aşırı ağlama
- Beslenme problemleri
- Büyüme ve gelişmede duraksama; anne depresyonu tedavi edilmezse büyüme geriliği
- Uyku sorunları
- Gülümsemede gecikme
- Duygusal ve bilişsel gelişmede gecikme
- Hastaneye başvuru ve yatış sıklığında artış
- Çocuk ihmali ve istismarı
Geç bebeklik dönemi
- Etkileşim ve bağlanma sorunları
- İfade edici dil ve sözel iletişimde gecikmeler
- Kendi kendine yemek yemede gecikme
- Katılma ve öfke nöbetleri
- Isırma, anneye vurma, kontrolden çıkma
- Karşıt davranışlarda artış
- Ayrılma problemleri
- Ev içi kaza sıklığında artış
- Hekime başvuru sıklığında artış
Okul çağı, ergenlik dönemi
- Depresyon ve diğer ruhsal sorunlar
- Dikkat dağınıklığı
- Aşırı hareketlilik
- Aşırı yeme veya iştahsızlık
- Şiddete yönelik davranışlar
Anne depresyonu kısa sürer, iyi tedavi edilirse veya baba veya başka bir aile bireyi bebekle sıcak ve şefkatli bir bağ kurarsa bebek/çocuk depresyonun olumsuz etkisinden korunabilir. Annede depresyon sık görülen, kolayca gözden kaçabilecek bir halk sağlığı sorunudur. Bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebileceğinden erken tanı önemlidir.
Çocuk Hastalıkları Araştırma Vakfı Gelişimsel Pediatri
