Bu blogun yazarına sıkça sorulan sorulardan biri ”tuvalet eğitimine ne zaman başlanması gerektiği ve çocuğun hazır olduğunun nasıl anlaşılacağı” konusu. Aslında ben tuvalet eğitimi terimini kullanmaktan çok hoşlanmıyorum. Çünkü bu dönemin doğal bir süreç olduğunu ve hiçbir eğitim verilmese de çocuğun zaman içinde kendiliğinden tuvalet alışkanlığı kazanacağını ve bezi bırakacağını düşünüyorum. Tuvalet eğitimine başlama yaşı ve eğitimin metodu konusunda kültürler arasında büyük farklar bulunmakta. Bize düşen görev, çocuğumuzun tuvalet eğitimi almaya hazır olup olmadığını anlamak.
Tuvalet eğitimine başlayabilmek için çocuk, fizyolojik olarak mesane ve barsak kontrolünün sağlayabileceği bir yaşa gelmiş olmalı ve bununla birlikte dil, duygusal, bilişsel ve hareket gelişimi ile de tuvalet eğitimine gönüllü katılabileceği olgunluğa ulaşmalıdır. Yapılan klinik çalışmalar sonrasında tuvalet eğitimi için gerekli olgunluğa 18-30. ayda ulaşıldığı sonucuna varılmıştır. İki yaşından önce tuvalet eğitimine başlanmaması önerilmektedir.
Çağın, 14-15 aylıktan itibaren kakasının geldiğini bize hissettirmeye başladı. Kakası geldiğinde koltuğun arkasına saklanıyor, arada bir de ‘’anne kaka’’ diyordu. Böyle olmasına rağmen ben Çağın’ın tuvalet eğitimine hazır olmadığını düşündüğüm için, anneanne babaanne baskısına boyun eğmedim; konu komşu eş dost lakırdısını es geçtim. İki yaşını doldurmasını bekledim. Çünkü efendim bir çocuğun tuvalet eğitimi için hazır olup olmamasının tek kriterin kakasının geldiğini belli etmesi olmadığını gayet iyi biliyordum. Her anne gibi ben de çocuğumu gayet iyi tanıyor ve tuvalet eğitimine hazır olmadığını düşünüyordum. Uygun zaman gelene kadar Çağın’ı çok iyi gözlemledim, sağdan soldan gelen baskılara kulak tıkadım ve onu yavaş yavaş bu sürece hazırladım. Çünkü hepimiz biliyoruz ki tuvalet eğitimi bir günün işi değil. Çocuğun yavaş yavaş, ürkütmeden bu sürece hazırlanması lazım. Size düşen görev çocuğunuzu 18-24 ay arası izleme almak ve o gün gelene dek onu yavaş yavaş tuvalet eğitimine hazırlamak.
İşte bir çocuğun tuvalet eğitimi için hazır olduğunun göstergeleri
- Uzun süredir hareketlidir, yürümeye olan hevesini almıştır ve tek pozisyonda en az 5 dakika oturabiliyordur.
- Anne-babayı memnun etmekten keyif alıyordur.
- Büyüdüğünü her fırsatta göstermek istiyordur.
- Ebeveynlerinin davranışlarını taklit ediyordur.
- Çiş, kaka, tuvalet, lazımlık, sifon gibi kelimelerin anlamlarını biliyordur ve kullanıyordur
- Zıtlaşma döneminde değildir.
- Kabızlık sorunu yoktur.
- Eşyalarını yerine koyabiliyordur.
- Bezinin ıslak olmasından rahasız oluyor ve değişmesini tercih ediyordur. Bezi kirlendiğinde haber verebiliyordur.
- Kısa bir süre de olsa kakasını ve çişini yapmayı erteleyebiliyordur.
- Tuvalet ve kuru kalmak arasındaki ilişkiyi biliyordur.
- Düzen ve temizliğe ilgi duyuyordur. Kendi kendine çamaşırlarını indirebiliyor ve giyebiliyordur.
- Sizinle tuvalete girmek istiyor ve sizi merakla izliyordur.
- Bir işi başardığında kendiyle gurur duyuyordur.
- Verilen talimatları yerine getirebiliyordur.
- Kaka konusunda belirli bir rutini vardır. Hep aynı saatte kaka yapıyordur.
- Gündüz uykusundan kuru kalkıyordur.
Elbette tuvalet eğitimine başlamak için bunların tamamının çocuğunuzun gerçekleştirmesine gerek yok. Yukarıdakiler çocuğunuzu tuvalet eğitimi için hazır olup olmadığı hakkında bir fikir verebilir. Unutmayın ki aslolan sizin gözlemleriniz ve hislerinizdir. Ne de olsa bir çocuğu en iyi annesi tanır. Biz tuvalet eğitimine başladığımızda Çağın bunların pek çoğunu yapabiliyordu. O zamana kadar son bir yıldır Çağın’ın bizimle birlikte tuvalete girmesini ve bizi gözlemlemesini sağlamıştım. Biz Çağın 30 aylıkken tuvalet eğitimine başladık. Daha doğrusu ben işteyken bir sabah babaannesine ‘’hava çok sıcak bez takmayacağım’’ diyerek kendi tuvalet eğitimini kendi başlattı.
Ancak eğer çocuğunuz size hazır olduğunun sinyallerini veriyorsa tuvalet eğitimi için illa ki 2 yaşını doldursun diye beklemenize gerek yok. Tuvalet eğitimine başlama yaşı her çocuk için farklılık gösterir ve eğitim her çocukta farklı sürede sonlanır. Bu yaş, çocuğun zekasıyla ve karakter özellikleriyle ilgili değil, gelişim düzeyi, konuya ilgisi ve istekliliğiyle ilişkilidir. Çağın’ın tuvalet eğitimi için nasıl bir yol izlediğimi şu yazıda okuyabilirsiniz.
Kaynaklar
1) Sectish TC. Toilet training Nelson Textbook of Pediatrics. Eds. Behrman RE., Kliegman RM., 188 th ed.
2)Atay G. Tuvalet eğitimi. Gelişimsel Pediatri Ed. Ertürk Öİ. 1. Baskı 283-287
Çok faydalı bir yazı
Teşekkür ederim
sadece söylemesinin yeterli olduğuna dair genel bir kanı var toplumda…Cidden çok faydalı bir yazı olmuş..
Teşekkür ederim.
Merhaba Güncel Anne bugün anne bebek sitelerini araştırırken tesadüfen tanıştım bu blogla ve çok mutlu oldum yazıların bir çoğunu merakla okudum. Ama bu beni bu aralar beni en çok ilgilendireni 26 aylık oğlum bu yaz başında yuvalete gitmeye çok hevesliydi daha doğrusu oraya gidip suyla oynamaya çok meraklıydı sonra yaz tatili girince biz tabi ailelerimizin yanına gittik o ara oğlumla bu konuda çok ilgilenemedik ben birazda tuvalete gitmek için hevesli olmasının rahatlığı içindeydim ama tatil bitip eve geldiğimizde bu defa kendisi gitmek istemedi anne bezime yapıcam deyip kaçıyordu binbir nazla tuvalete gidiyordu bu konuda ısrarcı olunca çok tepki gösterdi çığlıklar atmaya başladı bende zamana bırakmaya karar verdim şimdi bezine yapıyor bazen canı isterse söylüyor bense nasıl davranacağımı bilmiyorum sabahları kuru uyanmıyor gündüz uykusundan bazen kuru bazen ıslak uyanıyor uyanıkken çişinin geldiğini biliyor söylüyor hatta bir keresinde gülerek kanepeye çişini yapıp anne kanepeyi kirletiyorum(bu kadar net ve düzgün konuşuyor derdini çok net anlatabiliyor) diye kahkaha attı nasıl davranmalıyım sizce?Ben bir öğretmenim çocuklara nasıl davranmam gerektiğini biliyorum ama iş kendi çocuğuna gelince bazen çaresiz hissediyorum şimdiden teşekkür ederim.
Tuvalet eğitimi için kesinlikle zorlayıcı ve ısrarcı olmamanızı öneririrm. Tuvalet eğitimi bir süreç ve kendiliğinden gelişiyor pek çok şey. Bu dönemde yapabilecekleriniz:
1)Bir lazımlık edinin ve onu klozetin yanına veya evde en sık kullandığınız odaya yerleştirin.
2)Tuvalet eğitimi ile ilgili hikaye kitapları okuyabilirsiniz (GÜLE GÜLE KAKALAR)
2) oYUN İÇİNDE oyuncak ayısı vb lazımlığa otursun.
3 Tercihen babası ile o yoksa sizinle tuvalete girmesine izin verin.Tuvalette ne yaptığınızı basamak basamak, eğlenceli bir dille anlatın.Önce pantalonumuzu indiriyoruz, klozete oturuyoruz ….. sifonu çekip ellerimizi yıkıyoruz ….gibi
4)Edukids in veya başka firmaların tuvalet eğitimi için eğlenceli kartları mevcut. Bunları da kullanabilirsiniz veya evde kendiniz çizip eğitici kart hazırlayabilirsiniz.
5) İstemediği bir şeye zorlamayın.
17aylık sedat isminde aşırı meraklı vehareketli bir oğluşum var.onu biran önce bezden kurtarmak isriyorum.kendimi onun yerine koyuyorum rahatsiz edici geliyor.lazimlikta 10saniye oturmuyor hemen kalkıp tekrar oturuyo bunu defalarca tekrarlıyor.yaznızı okuyunca birazdaha vakit var sanıyorum.tsk..
Merhaba,
Sorum tuvalet egitimiyle ilgili degil ama bu basligi uygun buldum. 6,5aylik oglum bazen bi anda silkeleniyor kisa sureli titriyor gibi hani urperip de ya da usuyupte titrenir seklinde. Bu durum beni biraz kaygilandirdi. Cisini yaparken de yapiyor ama norolojik bir durum olup olmadigini tahmin etmek icin ne siklikla yapmalidir sizce?
Yaptığı zaman çekebilirseniz videoya çekip bir uzmana gösterin. Eğer çekemezseniz de bir çocuk nöroloji uzmanına başvurun.
Oglum iki yaşında tuvalete alınmasını istiyorum çünkü sürekli pisik oluyor
Merhaba, insan gelşiminde id ile süper egonun çatıştığı 5 önemli safhanın olduğu ve bunlardan birinin de tuvalet eğitimi olduğuna dair bir yazı okumuştum. Bu çatışmayı sağlıklı çözemeyen çoçuklar ileride aşırı titizlik vb bir durum davranış bozuklukları sergiliyormuş. Bu konunun aslı nedir, ebeveyn olarak ne yapmamız gerekir?
Doğruluk payı var. Kurallara uygun tuvalet eğitimi verilmeli.