Doğum izni 6 ay oluyor: yetmez ama evet

Sabah gazetesindeki şu habere göre doğum sonrası ücretli izin 24 haftaya çıkarılacakmış. Haberde annelerin izni doğum öncesi 8, doğum sonrası 16 hafta olarak kullanabilecekleri belirtilmiş. Mevcut yasaya göre doğum izni süresi 16 hafta. Çoğul gebeliklerde bu süreye doğum öncesi iki hafta süre daha eklenmekte. Bu yasa tasarısı  hem bir çocuk hekimi hem de potansiyel bir emziren anne adayı olarak beni çok sevindirdi.  Zira oldum olası 6 ay sadece anne sütüyle besleyin prensibiyle 16 haftalık doğum izni süresini bağdaştıramıyordum.

Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı bebeklerin ilk 6 ay sadece anne sütüyle besleyin derken doğum izninin 16 hafta oluşu bu durumu desteklemiyordu. Emzirme reformu paltformu üyelerinin de belirttiği gibi ”pek çok anne, bebeği 6 ayını doldurmadan işe dönmek zorunda kalıyor ve iş yerinde sütünü gereği gibi sağamadığı için sütü yavaş yavaş kesiliyordu”. Anne sütü bir bebeğin alabileceği en eşsiz besindir. İlk 6 ay sadece anne sütüyle beslenme, gelişmekte olan ülkelerde çocuk ölümlerini % 13 azaltmaktadır  (Unicef Türkiye). Ülkemiz gibi çocuk/bebek ölüm hızının yüksek, emzirme oranlarının çok düşük olduğu bir ülkede  emzirmenin desteklenmesinin partiler üstü bir durum olması gerektiğini düşünüyorum. Bu tasarı bir an önce yasalaşmalı.  Ama yeter mi? Hayır yetmez. Daha başka neler istiyoruz?

•  Elbette 24 hafta izin 16 haftadan çok çok iyi. Ama madem izin süresi artacak; bu süre biraz daha artmalı. En azından ilk 6 ay anne sütüyle emzirmenin desteklenmesi için doğum sonrası ücretsiz izin 24 hafta olmalı. Ücretli doğum izni süresi Almanya ve İsveç’teki gibi 47 hafta neden olmasın? Ya da  Norveç’te (44), Yunanistan’da (34), Finlandiya’da (32), Kanada’da olduğu gibi (29) ?
• Mevcut yasalardaki memur ve işçi kadın ayırımı kalkmalı. Şöyle ki yürürlükteki kanunlara göre kadın memurlar süt iznini 3 saat kullanırken; işçi statüsünde veya özel sektörde  çalışan kadınlar için bu süre 1,5 saat. Aynı şekilde memur çalışanın 2 yıl, özel sektör çalışanının 6 ay  ücretsiz izin hakkı mevcut. Memur bebeği  işçi bebeği diye bir ayrım var yani yasalarımızda.
•  Diyorsanız ki ”özel sektördeki kadınlara bu kadar çok süt izni ve ücretsiz izin hakkı olursa kimse kadın çalışanı işe almaz; hamile kalınca da işten çıkarır” e o zaman da kadın çalışanı bu durumlardan koruyacak maddeler kanuna eklenmeli. Yani kadına pozitif ayırımcılık yapılmalı. Zaten söz konusu tasarıda kadınların doğum için işten atılmaları önleyecek yeni düzenlemelerin getirileceğinden de bahsedilmekte. Kadın istihdamının ve doğum izninin yüksek olduğu gelişmiş ülkelerde bu sorun nasıl çözülürse bizde de öyle çözülmeli.
• Bir de tabi gece de çalışan kadınlar mevzusu var. Mevcut yasaya göre kadın memur 24. gebelik haftasından itibaren çocuğu bir yaşına gelene kadar çalıştırılamamakta. Bu süre, daha erken gebelik haftasından başlamalı.

Emzirme oranlarının yerlerde süründüğü, kadın çalışanların, hamile kaldığı için işten çıkarıldığı,  işyerinde süt sağan kadınlara mobbing yapılan  ülkemizde alınacak daha çook yolumuz var. Umarım bu tasarı  bir an önce mecliste onaylanır ve yürürlüğe girer.