Sütüm bebeğime yetiyor mu

Sevgili Yorgun Anne,

Belki yeni anne oldun belki de bir süredir emziriyorsun. Biliyorum senin için de emzirmek, dünyanın en harika deneyimlerinden biri. Emzirdiğin an, bebeğinle paylaştığın en özel an. Ama işte en sık duyduğun cümleler var ya. Ah o insanı yaralayan, kendine ve sütüne güveni azaltan o cümleler….

‘’Bu bebek aç.’’

‘’Sütün yetmiyor galiba bebek ondan ağlıyor’’

‘’Senin sütün bu bebeğe yaramıyor.’’

‘’Sütün yetmiyor lobisi’’ diyorum ben bu insanlara. Anneanneler, babaanneler, babalar, konu, komşu, Ayşe Teyze ve maalesef bazı doktorlar kadim üyeleri bu lobinin.  Yaşadığı yerden ve sosyoekonomik düzeyinden bağımsız olarak neredeyse tüm emziren annelerin ortak endişesi: Bebeğim yeterince süt alıyor mu? Sütüm bebeğime yetiyor mu ?

 Aynı şekilde bana da istisnasız her gün, hem sosyal medya hesaplarımdan hem de hastalarımdan en çok yönlendirilen sorulardan biri: Bebeğimin yeterince süt aldığını nasıl anlayacağım? Bebeğim doyuyor mu?

Senin  geçmiş olduğu yollardan geçmiş ve maalesef başarılı bir emzirme gerçekleştirememiş bir anne ve çocuk hekimi olarak senin için söyleyebileceğim ilk şey şu sevgili emziren anne: Şöyle bir arkana yaslan ve rahatla. Sonra al bebeğini kucağına ve emzir. Neredeyse tüm anneler, bebeklerine yetecek sütü üretebilecek güce sahiptirler. Evet evet sen, bebeğin ne kadar küçük doğmuş olursa olsun veya kaç bebeğin olursa olsun (ikiz,üçüz….) bebeğine yetecek kadar süt üretebilirsin. Eğer böyle olmasaydı insanoğlu binlerce yıldır türünün devamını sağlayamazdı değil mi?

Peki ”Ben nasıl anlayacağım bebeğimin yeterince anne sütü aldığını?” diye soracaksın haklı olarak gene. Şimdi sana çok önemli bir sır vereceğim. Herkesin, bildiği ama görmediği, hatta senin de bildiğin ama yüksek sesle dillendiremediğin bir gerçek: Bebeğin kilo alıyorsa sütün yetiyor demektir. Sevgili anne, işte ‘’ Sütüm bebeğime yetiyor mu ? ‘’ sorusunun cevabı bu kadar yalın ve basittir. İlk altı ay için günde 20-30 gram, ikinci altı ay için ise günde 15-20 gram alan bir bebek yeterince anne sütü alıyor demektir. Bebeğinin yeterli kilo almadığı veya sütünün yetmediği ile ilgili bir endişen varsa onu gün aşırı tartmanı öneririm sana. Bunu aile hekimliğinde yapabileceğin gibi evde bir bebek tartısı ile de yapabilirsin. Benim aile hekimine gidecek vaktim yok veya evde bebek tartısı da bulunmuyor diyorsan o zaman normal tartıda önce sen tartıl sonra da bebeğinle birlikte tartıl. İki sonuç arasındaki fark sana kabaca bebeğinin kilosunu verecektir.

Ama diyorsun ki;  sütün yetmiyor lobisi sürekli tepemde,

Bebeğin ağlıyor çünkü aç.

Bebeğin uyumuyor çünkü sütün yetmiyor.

Bebeğin emzirdiğin halde halen aranıyor.

diye bıdı bıdı konuşuyor. O zaman onlara dön ve de ki,

Anne sütünün yetersiz olduğunun göstergeleri şunlar değildir:

Bebeğin ağlaması: Ağlamak bebekler için bir iletişim şeklidir. Bebekler sadece aç oldukları zaman ağlamazlar. Gazları varken, etrafla ilgilenmek istiyorken, kendileri ile ilgilenilmesini istiyorken, bir yerleri ağrıdığında, hasta olduklarında ağlayabilirler. Hatta bazen ortada bir neden yokken, sadece canları istediği için de ağlayabilirler. O yüzden bebeğin her ağlaması açlığa delalet değildir. Anneler zamanla bebeklerinin neden ağladığını çözecek deneyime sahip olacaklardır zaten.

Konu komşu, kaynana sızlanması: Hepimiz biliyoruz ki onlar her yerde. Size söyleyecekleri ‘’bu bebek aç, hiç kilo almamış, aman ne kadar zayıf,sütün mü yaramıyor acaba’’ türünden moral bozucu yargıları kendilerine saklamaları gerektiğini ve bebeğiniz için yeterli miktarda süt ürettiğinizi çünkü bebeğinizin kilo alımının yeterli olduğunu uygun bir dille söylemelisiniz. Anlamayanlar çoğunlukta olacaktır, eh onlara da çemkirmek serbest…

Sürekli emmek istemesi: Bazı bebekler karınları tok olsa bile sürekli emmek isterler. Bu onların aç olduğunu değil emme içgüdülerinin çok kuvvetli olduğunu veya anne ile sürekli temas halinde olmak istediklerini gösterir. Ayrıca anne sütü mamadan daha kolay sindirildiği için anne sütü alan bebeklerin mama alan bebeklerden daha sık emmek istemeleri normaldir.

Bebeğin memede az zaman geçirmesi:

Bazı bebeklerin emiş gücü çok fazladır. Diğer bebeklerin 10 dakikada emebildikleri sütü onlar 2-3 dakikada emebilirler. Bu yüzden bebeğin memede az zaman geçirmesi sütünüzün az yettiğine delalet değildir. Bir kere daha hatırlatmak istediğim dibi ‘’bebeğiniz yeterince kilo alıyorsa sütünüz yeterlidir’’.

Sütümün bebeğime yettiğini gösteren işaretler nelerdir?

Kilo almak: Bebeğiniz doğumda dokularındaki fazla su ile doğar. Biz hekimler, doğum sonrası ilk günlerde bebeklerin doğum kilolarının %10 kadarını kaybetmelerini normal karşılarız. Yeni doğmuş bebeğinizi doğumdan sonra 48. saat ve 10-15. günlerde hiç bir sorun olmasa bile doktor kontrolüne götürmelisiniz. Doğum sonrası 10-15. günlerde bebeğin doğum kilosuna kavuşması anne sütünün yeterli olduğunun en önemli göstergesidir. 

Islak bez sayısı: Bebeğinizin kilo alımı dışında en güvenilir kriter ıslak veya kakalı bez sayısıdır. Bebeğiniz hayatının ilk ayı içerisinde 24 saat içinde 8-12 adet kakalı veya ıslak bez çıkarıyorsa büyük ihtimalle sütünüz yeterli demektir. Bezini her açtığınızda ıslak olması sıvı alımının iyi olduğunu gösterirken, bezde kaka olması bebeğinizin yeterli kalori aldığını gösterir. Bebeğiniz dört günlük olduğunda, günde en az üç kez biraz kakalı (metal 1 lira büyüklüğünde) bez, yaklaşık beş-altı kez de ıslak bez değiştiriyor .olmanız iyiye işarettir. Ancak bu işaret yenidoğan dönemi (hayatın ilk bir ayı) için geçerlidir ve bezlerin dolu dolu olmasını isteriz.
Bebeğin görünüşü: Bebeğinizin sağlıklı görünüyor olması, ten renginin parlak ve pembe oluşu, hareketli sağlıklı görünüşü, boyunun ve baş çevresinin sağlıklı şekilde artıyor oluşu sütünüzün yettiğine dair sübjektif işaretlerdir.

Hangi durumlarda doktora başvurmalıyım?

 

Aşağıda saydığım durumlarda bebeğinizi vakit kaybetmeden bir çocuk doktoruna götürmeniz gerekmektedir.

• Uykuya meyil
• Etrafla ilgisizlik
• Zayıf ağlama
• Ağzın kuru olması
• Ağlarken gözyaşı akmaması
• Bebeğin bıngıldağının içe doğru çökük olması
• Cildin esnekliğini kaybetmesi. Her iki parmağınızla sıkıştırdığınızda eski yerine dönmemesi.
• Ateş
• Çok koyu sarı ya da küçük kırmızımsı kristal içeren idrar. (Bazen ‘tuğla tozu’ olarak adlandırılır) Bu kristaller ürik asit kristalleridir ve yetersiz besleneye bağlıdır.

Ama yukarıda pek çok kez söylediğim gibi bir kez daha söylemek istiyorum bebeğin yeterince kilo alıyorsa  ” Sütüm bebeğime  yetiyor mu ?” sorusunun cevabı büyük ihtimalle evettir.